Blijf weg van aannames, stel vragen en evalueer

Niets zo frustrerend dan dat je met veel passie een geweldig idee of ontwerp hebt uitgewerkt en na oplevering blijkt dat het de plank mis slaat; niet iedereen kan ermee overweg. Zonde van de tijd en energie die je erin hebt gestopt! Wil je ‘universeel ontwerpen’ dan moet iedereen het ontwerp kunnen gebruiken. Iedereen. Dus zonder dat een aanpassing of speciaal ontwerp (achteraf) nodig is. Check dus altijd bij de beoogde lezers wat ze van je publicatie vinden. Evalueer je idee of ontwerp. En, bevraag ook lezers met een handicap. Wat is hun oordeel?

Waarom zou je naar het oordeel van je lezers vragen?

• Omdat het logisch is. Je wil weten wat je lezers, ook lezers met een beperking, vinden van je nieuwe website, app, e-book of andere digitale publicatie. En wel zo vroeg mogelijk.
• Achter je bureau ga je niet ontdekken hoe echte mensen echte digitale publicaties gebruiken in echte omstandigheden.
• Evalueren kan altijd: aan het begin én tussendoor én aan het eind van het productieproces. Zo houd je de vinger aan de pols. Dat is efficiënt en effectief.
• Je wil iets bruikbaars en moois maken. Dat doe je goed en met goede bedoelingen. Maar wat is ‘goed’? Denken de lezers er hetzelfde over?
• Je neemt aan dat je de goede keuzes maakt. Maar kloppen je aannames? Alle reden om dat te onderzoeken. Lezers van je publicatie kunnen je de ogen openen.

Hoe evalueer je je publicatie met je lezers?

• Verzamel feedback van lezers door ze te bevragen over het gebruik en de werking van je digitale publicatie.
• Wees daarbij transparant: vertel wat lezers mogen verwachten van je digitale productie en hoe toegankelijk deze is. Voeg de informatie over toegankelijkheid toe aan de boekgegevens van e-books. En publiceer een toegankelijkheidsverklaring op je website en in apps. Vertel daarin wat wel en wat (nog) niet goed gaat, wat aan websites en apps moet worden verbeterd en wanneer je dat gaat doen.
• Check bij lezers met een handicap of ze je digitale publicatie kunnen waarnemen, bedienen en begrijpen. Lees ook het  artikel over de 4 principes van WCAG. Kan het niet met de ogen, dan moet het kunnen met de oren (laten voorlezen) of de handen (in braille voelen).
• Kijk mee met iemand die blind of doof is of een andere beperking heeft. Kijk en luister terwijl ze taken uitvoeren én hardop denken. De eerste reacties zijn goud waard! Ze vertellen wat ze denken, doen en voelen. Dat zijn weliswaar momentopnames, maar ze helpen enorm bij het voorkomen en oplossen van de grootste problemen. Het kost bijna niks, het voorkomt en bespaart veel.
• Bereid onderzoek goed voor; je lezers weten ook niet altijd wat ze willen. Maak duidelijk dat je het gebruik onderzoekt, niet de lezer zelf. Stel ze op hun gemak.
• Eén persoon met één bepaalde beperking bevragen is onvoldoende. Eén kan nooit representatief zijn voor allen.