Zoeken

Beeld is overal om ons heen. In kranten, tijdschriften, boeken. Of denk aan al het beeld dat voorhanden is in musea. Of aan verpakkingen, billboards of plattegronden. Beeld kan illustratief zijn, maar ook functioneel. Denk aan pictogrammen. Of afbeeldingen bij opdrachten in schoolboeken. Voor blinde en slechtziende mensen zijn afbeeldingen niet (goed) waar te nemen. Maar ook andere mensen kunnen zonder extra uitleg moeite hebben beelden te verwerken. Beeldbeschrijvingen zorgen ervoor dat beeld wel toegankelijk wordt.

De IPIP Leermodule Beeldbeschrijving op het Platform Inclusief Publiceren in de Praktijk leert je wat een beeldbeschrijving is en waar je deze in publicaties kunt toepassen. Je leert welke mensen beeldbeschrijvingen gebruiken (spoiler: niet alleen blinde gebruikers). Ook wordt ingegaan op de toegankelijkheidsrichtlijnen (WCAG) en hoe je beeldbeschrijvingen het beste toepast, zowel inhoudelijk als technisch.

Leereenheden

Het advies is om de leermodule Beeldbeschrijving integraal te volgen, zodat je alle facetten van het maken van beeldbeschrijving leert kennen. De module bestaat uit vier leereenheden:

  1. Gebruikers en ervaringen is een introductie in de beeldbeschrijvingen. Wat houdt een beeldbeschrijving in? Op welke plekken kun je deze toepassen in publicaties? Waarom zijn beeldbeschrijvingen belangrijk voor blinde en slechtziende gebruikers, gebruikers met cognitieve stoornissen, uitgevers en SEO-specialisten?
  2. Richtlijnen en best practices omschrijft hoe het type afbeelding invloed heeft op de inhoud van je beeldbeschrijving. We geven tips & tricks die je helpen bij het maken van een goede inhoudelijke beeldbeschrijving. En we laten je zien welke aanpak je het beste kunt hanteren. Ook komen de toegankelijkheidsrichtlijnen (WCAG) aan de orde.
  3. Controles leert je hoe je checkt of je voldoet aan de richtlijnen van een goede beeldbeschrijving. Op welke manier controleer je de aanwezigheid van een beeldbeschrijving? En hoe controleer je of de inhoud volstaat?
  4. Specificaties en uitvoering is technischer van aard. Het leert je verschillende technieken en methoden om beeldbeschrijvingen op de juiste manier te implementeren. Van iedere methode komen de voor- en nadelen aan bod.

Alle leereenheden zijn gratis te volgen op het Platform Inclusief Publiceren in de Praktijk.

Deze module is onderdeel van cursus Afbeeldingen en tekstalternatieven samen met module Afbeeldingen van tekst.

In de periode 2021 – 2022 werden workshops georganiseerd voor leden van de Mediafederatie. Deze stonden bekend onder de noemer TPUB2, het vervolg op de eerste kennissessie van het project Toegankelijk publiceren aan de bron. Van de deelnemende uitgevers werd alleen een investering in tijd gevraagd om de workshops te volgen en de kennis op te nemen, om daarna het geleerde in eigen huis verder te brengen. Doel: uitgevers klaar te stomen, voordat de wetgeving rondom toegankelijk publiceren in 2025 van kracht gaat.

Deze vervolgworkshop bood de deelnemers verdiepende kennis en vaardigheden voor het toegankelijk publiceren van e-books. In de twee uur durende online workshop werd nader ingezoomd op het publicatieproces van een EPUB, van bronbestand tot uitgave.

In een eerdere workshop over toegankelijke e-books werd een belangrijke basis gelegd. De verdiepende workshop was echter ook te volgen zonder deze voorkennis.

Inhoud

Na een herhaling van toegankelijkheidsrichtlijnen in vogelvlucht werd de standaard EPUB Accessibility 1.0 samengevat en kwamen ook de toegankelijkheidsmetadata (ONIX, Schema.org) voor e-books aan bod. Deze metadata spelen een belangrijke rol in de gehele publicatieketen. Deelnemers kregen inzicht in de verschillende stappen binnen de keten: welke stappen zijn relevant om e-books toegankelijk(er) te maken, van bronbestand tot uitgave. Binnen dit proces werden diverse knooppunten onderscheiden, zoals een overdrachtsmoment, een conversie of een bewerking. Aan de hand van deze knooppunten kregen de deelnemers inzicht in de belangrijkstee aandachtspunten, mogelijke valkuilen en oplossingsrichtingen om samen te kunnen werken aan toegankelijkheid aan de bron.

Resultaat

Met deze verdiepende workshop over toegankelijke websites en apps werden de volgende resultaten nagestreefd:
Deelnemers kunnen…

  • knooppunten in het eigen publicatieproces definiëren;
  • bepalen welke eisen relevant zijn voor toegankelijkheid bij knooppunten;
  • oplossingen bedenken voor het borgen van toegankelijk binnen de eigen publicatieketen;
  • benoemen op welke momenten toegankelijkheidscontrole wenselijk is.

Voorbereiding

Ter voorbereiding werden de deelnemers aanbevolen om…

Doelgroep

De workshop was in eerste instantie bedoeld voor de coördinator Toegankelijkheid, aangevuld met een collega met het volgende profiel:

  • redacteur/contentspecialist/documentenmaker
  • productiebegeleider
  • project manager/product owner
  • uitgeefcoördinator/uitgever.

Bekijk de workshop Websites en apps (verdieping)

Nieuwsgierig naar de inhoud van deze workshop? Download dan dit document:

Bekijk de presentatie in Microsoft PowerPoint (10,2Mb)

Onder de noemer TPUB2 werden in de periode 2021 – 2022 workshops georganiseerd voor leden van de Mediafederatie. Van de deelnemende uitgevers werd alleen een investering in tijd gevraagd om de workshops te volgen en de kennis op te nemen, om daarna het geleerde in eigen huis verder te brengen. Doel: uitgevers klaar te stomen, voordat de wetgeving rondom toegankelijk publiceren in 2025 van kracht gaat.

Doel van deze workshop was een verdieping van kennis en vaardigheden digitale toegankelijkheid wat betreft websites, apps, documenten en e-books. Daarbij konden de deelnemers het geleerde direct vertalen naar de eigen uitgeefpraktijk.

Inhoud

Tijdens de workshop werden de toegankelijkheidsrichtlijnen overzichtelijk en inzichtelijk gemaakt. Wat was al behandeld? Wat gaat nog komen? Waar vinden de deelnemers informatie over de (overige) richtlijnen. En hoe gebruik je die informatie? Daarmee ontstond een overzicht van het behandelde ‘laaghangend fruit’ uit de belangrijke standaard WCAG. Denk bijvoorbeeld aan contrast, kleurgebruik, linkteksten en afbeeldingen. Aan de hand van opdrachten vertaalden deelnemers de toepassing ervan naar hun eigen uitgeefpraktijk, waarbij ze gebruik maakten van eigen digitale publicaties. Ook werd bekeken welke professionals de meest aangewezen personen kunnen zijn om de richtlijn uit te (laten) voeren.

Met opdrachten en handvatten gingen de deelnemers vervolgens dieper in op het toegankelijk maken van afbeeldingen: Hoe maak je een tekstalternatief? Waar moet je op letten? Hoe weet je of de beeldbeschrijving begrijpelijk is? Ook hierbij werden eigen afbeeldingen gebruikt, zoals covers van boeken, afbeeldingen in reisgidsen en prentenboeken, infographics en grafieken van websites.

Ook werd aandacht besteed aan de recente ontwikkelingen rond de Europese Toegankelijkheidsakte en wetgeving die in 2025 van kracht wordt.

Resultaat

Met de workshop Verdiepende kennis werden de volgende resultaten nagestreefd:
Deelnemers kunnen…

  • snel eenvoudige richtlijnen toetsen van een eigen website;
  • relevante richtlijnen raadplegen in de standaard WCAG;
  • eenvoudige richtlijnen (laten) toepassen op eigen digitale publicaties;
  • een beeldbeschrijving bij een afbeelding (laten) maken;
  • recente ontwikkelingen rond aanstaande wetgeving benoemen;
  • inschatten welke functies of afdelingen binnen de eigen uitgeverij er betrokken moeten zijn bij specifieke onderdelen van toegankelijk publiceren.

Voorbereiding

Ter voorbereiding werden de deelnemers aanbevolen om…

  • de presentaties van de drie workshops basis, websites en e-books door te nemen;
  • de snelstartgidsen Maak Open!, Doe Mee! en Check dit! te lezen. De gidsen bevatten ieder vele praktische tips om te starten met toegankelijk publiceren;
  • eigen websites en afbeeldingen paraat te hebben tijdens de workshop.

Doelgroep

De workshop was bedoeld voor alle functieprofielen. Per deelnemende uitgeverij volgde de coördinator Toegankelijkheid de workshop, aangevuld met naar keuze een:

  • redacteur/contentspecialist/documentenmaker;
  • ontwerper/vormgever;
  • ontwikkelaar/tester;
  • productiebegeleider;
  • projectmanager/product owner;
  • uitgeefcoördinator/uitgever.

Bekijk de workshop Verdiepende kennis

Nieuwsgierig naar de inhoud van deze workshop? Download dan een van deze documenten:

Beide documenten zijn toegankelijk.

Onder de noemer TPUB2 werden in de periode 2021 – 2022 workshops georganiseerd voor leden van de Mediafederatie. Van de deelnemende uitgevers werd alleen een investering in tijd gevraagd om de workshops te volgen en de kennis op te nemen, om daarna het geleerde in eigen huis verder te brengen. Doel: uitgevers klaar te stomen, voordat de wetgeving rondom toegankelijk publiceren in 2025 van kracht gaat.

In deze workshop lag de focus op het vergroten van de basiskennis en -vaardigheden over toegankelijke e-books. Daarbij kon het geleerde direct worden vertaald naar de eigen uitgeefpraktijk.

Inhoud

Aan bod kwamen veel praktische voorbeelden van (on)toegankelijke e-books. Ook konden de deelnemers zelf het gebruik van (on)toegankelijke e-books ervaren. Aan de hand van een reader werden de deelnemers bekend gemaakt met de functionaliteiten om e-books te lezen.

Ook werd dieper ingegaan op de eisen van de nieuwe Europese wetgeving rond e-books. Waar moet het toekomstige e-book vanaf 2025 wettelijk aan voldoen? Welke metadata over toegankelijkheid moeten dan worden meegeleverd? Welke meerwaarde hebben deze metadata voor gebruikers, catalogi en uitgevers? En hoe kan ik (laten) controleren of mijn EPUB aan die toegankelijkheidseisen voldoet?

Deelnemers leerden ook hoe een EPUB al aan de bron wordt gestructureerd, zodat deze aan de eisen voldoet. Ook kwamen de mogelijkheden van EPUB aan bod. Bijvoorbeeld om tekst en audio synchroon weer te laten geven.

Resultaat

Met de workshop e-books (basis) werden de volgende resultaten nagestreefd:
Deelnemers kunnen…

  • inzicht in gebruikservaringen en verschillende mogelijkheden readers;
  • een overzicht van de eisen in de nieuwe Europese wetgeving rond e-books;
  • basiskennis van een aan de bron toegankelijke EPUB;
  • basiskennis over het vastleggen en delen van toegankelijkheidskenmerken (metadata);
  • een eenvoudige toegankelijkheidscontrole van een EPUB uitvoeren.

Voorbereiding

Ter voorbereiding werden de deelnemers aanbevolen om…

Doelgroep

De basisworkshop was bedoeld voor alle functieprofielen, maar in het bijzonder voor degene die in de organisatie verantwoordelijk is voor de productie van e-books. Per deelnemende uitgeverij volgde de coördinator Toegankelijkheid de workshop, aangevuld met naar keuze een:

  • ontwerper/vormgever/zetter;
  • ontwikkelaar/tester;
  • productiebegeleider;
  • redacteur/contentspecialist/documentenmaker;
  • projectmanager/product owner;
  • uitgeefcoördinator/uitgever.

Bekijk de presentatie

Nieuwsgierig naar de inhoud van deze workshop? Download dan dit document:
Download de Presentatie workshop basis e-books (PowerPoint – 11 MB)

Van start met toegankelijk publiceren?

Is toegankelijk publiceren nog nieuw voor je, dan roept dat vaak vragen op. Daarom heeft Dedicon een cursus ontwikkeld, speciaal voor uitgevers die de essentie van toegankelijk publiceren willen begrijpen. Een afgewogen mix van theorie en praktijk, met veel aansprekende voorbeelden uit de praktijk. Waardevolle inzichten dus, die je direct kunt vertalen naar je eigen uitgeefpraktijk.

BEKIJK DE CURSUS

Onder de noemer TPUB2 werden in de periode 2021 – 2022 workshops georganiseerd voor leden van de Mediafederatie. Van de deelnemende uitgevers werd alleen een investering in tijd gevraagd om de workshops te volgen en de kennis op te nemen, om daarna het geleerde in eigen huis verder te brengen. Doel: uitgevers klaar te stomen, voordat de wetgeving rondom toegankelijk publiceren in 2025 van kracht gaat.

De workshop Bewustwording was de eerste van de reeks. In een drietal sessies leerden de deelnemers met nieuwe ogen kijken naar hun eigen digitale publicaties. ‘Je gaat het nu eenmaal zien als je het doorhebt’, aldus Hans Beerens, manager Toegankelijkheid bij Dedicon en trainer van deze workshop.

Inhoud

Tijdens de workshop Bewustwording kwamen de volgende onderwerpen aan bod:

  • Digitale toegankelijkheid
    Wat verstaan we daar eigenlijk onder? Welk beeld hebben we daar bij? Waarom is het belangrijk en voor wie?
  • Formele eisen
    Welke wetgeving is relevant voor uitgevers? Welke richtlijnen zijn er om te kunnen voldoen aan de wetgeving die in 2025 van kracht wordt? Welke standaarden voor websites en EPUB-bestanden helpen toegankelijk te publiceren aan de bron? Welke principes zijn een goed uitgangspunt voor het inschatten van toegankelijkheid van digitale publicaties?
  • Business case
    Welke mythes zijn er in omloop rond digitale toegankelijkheid? Aan welke kosten moet je denken? En welke ontwikkelingen zijn relevant voor inclusief publiceren?
  • Beperkingen
    Welke beperkingen kennen we? Wat voor gebruikservaringen hebben mensen met een leesbeperking? En wat voor hulptechnologie gebruiken zij bij lezen en leren?

Doelgroep

Omdat toegankelijkheid de verantwoordelijkheid is van iedereen in het publicatieproces werd de workshop Bewustwording gegeven voor uitgeefcoördinatoren en uitgevers, productiebegeleiders, projectmanagers en product owners, ontwerpers en vormgevers, ontwikkelaars en testers en voor redacteuren en contentspecialisten.

Resultaten

Met de workshop Bewustwording werden de volgende resultaten nagestreefd:
Deelnemers kunnen…

  • het belang van digitale toegankelijkheid en inclusief publiceren benoemen;
  • relevante wetgeving en standaarden noemen;
  • de vier principes voor digitale toegankelijkheid definiëren;
  • minimaal zes voorbeelden noemen van maatregelen voor digitale toegankelijkheid;
  • minimaal vier redenen noemen waarom toegankelijkheid goed is voor business;
  • verschillende beperkingen en ondersteunende technologie benoemen;
  • globaal (mogelijke) toegankelijkheidsproblemen herkennen.

Bekijk de workshop Bewustwording

Nieuwsgierig naar de inhoud van deze workshop? Download dan een van deze documenten:

Beide documenten zijn toegankelijk.

Wat is een EPUB3 en hoe werkt het?

EPUB 3 is een aanbevolen standaard voor digitale publicaties in de publieke sector. Davy Kager vertelt meer over deze alles-in-één leesvorm in deze korte video. Met duidelijke praktijkvoorbeelden laat hij de mogelijkheden zien.

Video de mogelijkheden van EPUB3

[Deze video is medio 2023 ook beschikbaar met audiodescriptie]

Hoe werkt een voorleeshulp?

Mensen met een leesbeperking zoals bijvoorbeeld dyslexie, kunnen gebruik maken van een voorleeshulp. Rianne van Kraaij werkt op de klantenservice van Dedicon en krijgt in de dagelijkse praktijk regelmatig vragen over de voorleeshulp. In deze korte video vertelt zij meer over de werking van de voorleeshulp aan de hand van praktische voorbeelden.

Video voorleeshulp in de praktijk

‘Ook uitgevers kunnen bestanden grotendeels toegankelijk maken’

Mensen met een leesbeperking (blind, slechtziend of iemand met dyslexie) zijn gebaat bij toegankelijke publicaties. Bijvoorbeeld digitale bestanden, waarvan de tekst met tekst-naar-spraaksoftware voorgelezen kan worden. Of op de tast met een brailleleesregel. Karlijn Lauwers is didactisch specialist bij Dedicon. Zij bewerkt bestanden van onder andere uitgeverijen tot een bestand dat prettig is voor mensen met dyslexie. In deze korte video vertelt zij meer over haar werkzaamheden. En dat uitgeverijen zelf al meer kunnen doen om digitale bestanden aan de bron toegankelijk te maken dan ze zouden verwachten.

Video digitale bronbestanden bewerken

[Deze video is medio 2023 ook beschikbaar met audiodescriptie]

Ervaring en gebruik vergrotingssoftware

Zeer slechtzienden maken vaak gebruik van vergrotingssoftware om teksten en afbeeldingen op het beeldscherm te vergroten. Yvonne Rutten is zeer slechtziend en maakt gebruik van vergrotingssoftware om boeken, krant en websites te lezen, maar ook voor haar werk als helpdeskmedewerker. In deze korte video vertelt zij meer over haar ervaring en gebruik van de software.

Video vergrotingssoftware

[Deze video is medio 2023 ook beschikbaar met audiodescriptie]